Obrzęk limfatyczny – rehabilitacja

Obrzęk limfatyczny powstaje w wyniku naruszenia struktury naczyń limfatycznych. Opuchnięcie będące wynikiem upośledzenia krążenia w układzie limfatycznym może doprowadzić do deformacji, niepełnosprawności, zakażeń oraz innych powikłań. Skuteczne leczenie może ograniczyć objawy oraz zapobiec dalszym uszkodzeniom.

Układ limfatyczny

Układ limfatyczny stanowi istotną część układu krążenia. Jest on odpowiedzialny za pobieranie oraz transport płynów śródmiąższowych. Cienkie limfatyczne naczynia włosowate przejmują płyny wyciekające z naczyń włosowatych żylnych, by przetransportować je poprzez większe naczynia, z powrotem do krwiobiegu.

Objawy

Obrzęk limfatyczny zazwyczaj widać od razu i nie ma problemu z jego rozpoznaniem. Warto jednak wiedzieć, że nie tylko wygląd zajętego obszaru się zmienia. Do objawów współistniejących z obrzękiem limfatycznym należą:

• zwiększona podatność na zakażenia i trudniejsze gojenie się ran;
• zaburzenia neurologiczne;
• ograniczenie ruchomości ze względu na znaczny ciężar kończyny lub istniejące zwłóknienia;
• widoczna dysproporcja w wyglądzie kończyn.

Leczenie obrzęków limfatycznych

W przypadku, gdy naczynie limfatyczne jest przecięte, zablokowane lub z innego powodu nie funkcjonuje prawidłowo, pod skórą zaczyna gromadzić się limfa. Powstałe w wyniku zastoju chłonki zapalenie oraz zmiany tkanek, takie jak odkładanie się tłuszczu oraz zwłóknienia, zmniejszają funkcjonalność sąsiadujących naczyń limfatycznych. W przypadku niepodjęcia lub zaniechania leczenia opuchlizna postępuje, doprowadzając do znacznego zwiększenia rozmiaru i wagi kończyny. Ponadto pacjenci cierpiący na obrzęki limfatyczne są bardziej podatni na groźne infekcje, takie jak zapalenie tkanki łącznej

Postępowanie fizjoterapeutyczne ma na celu przede wszystkim redukcję obrzęku, ale także:

• zmniejszenie zwłóknienia tkanek;
• poprawę zakresu ruchomości zajętej kończyny;

Manualny drenaż limfatyczny

Drenaż limfatyczny jest delikatną i powolną kombinacją ruchów okrężnych, obrotowych, pompujących i czerpiących. Głównym celem wykonywania drenażu jest pobudzenie aktywności naczyń limfatycznych, opróżnianie dróg chłonnych i odprowadzanie przez nie powstałego obrzęku.

Kinezyterapia

Podstawą są odpowiednio dobrane ćwiczenia czynne oraz ćwiczenia oddechowe. Ćwiczenia czynne o niskim stopniu intensywności, bez dodatkowego obciążenia lub z zastosowaniem minimalnego oporu zewnętrznego poprawiają funkcję pompy mięśniowej. Natomiast ćwiczenia oddechowe wspomagają wytwarzanie ujemnego ciśnienia w klatce piersiowej, ułatwiającego transport chłonki.

Kinesiotaping

Odpowiedni sposób aplikacji rozciągliwego plastra do kinesiotapingu, nieograniczającego ruchomości stawowej, powoduje minimalne uniesienie skóry i uwolnienie przestrzeni dla przepływu krwi i chłonki. Dodatkowo przy pomocy odpowiednich aplikacji mięśniowych i powięziowych kinesiotapingu można uzyskać normalizację napięcia mięśniowego. To także przyczynia się do usprawnienia odpływu chłonki.

Masaż pneumatyczny

Urządzenie działa na zasadzie przerywanego pneumatycznego ucisku (presoterapia), to znaczy, wykorzystuje przesuwającą się falę uciskową umożliwiającą kompresyjny drenaż limfatyczny. Masaż danej okolicy odbywa się poprzez uciskanie przez napełniane powietrzem rękawy, do których strumień sprężonego powietrza jest doprowadzany z jednostki podstawowej (kompresora) systemem giętkich przewodów. Napełnianie poszczególnych komór specjalnych rękawów we wcześniej zaprogramowanych odstępach czasu tworzy wolno przesuwający się ucisk. Powstają delikatne, rytmiczne fale uciskowe. Pod koniec cyklu powietrze jest automatycznie wypompowywane. Pneumatyczny masaż uciskowy jest pozytywnie postrzegany przez pacjentów, jako bardzo przyjemny i skuteczny sposób leczenia. W objętych masażem okolicach pojawia się uczucie ulgi.

Przeciwwskazania do leczenia obrzęków limfatycznych

Przed rozpoczęciem kompleksowej terapii udrażniającej należy upewnić się czy nie istnieją przeciwwskazania. Są to:

• zakrzepica żył głębokich;
• zapalenie tkanki podskórnej;
• zaawansowana niewydolność serca w klasie III lub IV według NYHA;
• upośledzenie krążenia obwodowego;
• cukrzyca z objawami neuropatii cukrzycowej.