Zespół górnego otworu klatki piersiowej – objawy i leczenie

TOS (Thoracic Outlet Syndrome), czyli zespół górnego otworu klatki piersiowej, często diagnozowany jest u osób, u których występuje nieprawidłowa postawa ciała związana z obniżeniem obręczy barkowej, co zwęża przestrzeń kanału szyjno-pachowego. Powoduje to ucisk na dolną część splotu ramiennego, naczynia oraz nerwy tam biegnące i w zależności od rodzaju uciskanej struktury powodować może wiele różnych objawów. Czy jesteś w grupie ryzyka?

Do powstania TOS przyczyniają się pewne cechy anatomiczne, jak:

• wady wrodzone (żebro szyjne),
• wysokie ustawienie łopatki,
• skolioza szyjno-piersiowa,
• stosunek położenia mięśni pochyłych przednich do mięśnia podobojczykowego,
• rozrost mięśni okolicy barków i szyi lub ich skrócenie czy zmiana napięcia.

Innymi istotnymi czynnikami są:

• postawa ciała, pozycja ustawienia ramion,
• praca w złej pozycji (długotrwałe stanie lub siedzenie bez zwracania uwagi na ułożenie
• krzywizn kręgosłupa),
• duży biust,
• uraz w wyniku wypadku typu whiplash,
• złamanie obojczyka/żebra,
• powtarzające się stresowe uszkodzenia/podrażnienia splotu (bardzo często czynnikiem takim jest wielogodzinna praca przy komputerze),
• stres,
• wątła sylwetka ciała lub nadmierny przerost mięśni, jak np. u kulturystów, gimnastyków, wspinaczy itp.

Objawy

Oprócz wcześniej wymienionych objawów należą do nich m.in.:

• chroniczne bóle odcinka szyjnego kręgosłupa lub obręczy barkowej,
• drętwienia i mrowienia w rejonie całego ramienia lub przedramienia i ręki,
• bóle głowy,
• osłabienie ucisku dłoni, a nierzadko wypadanie przedmiotów z rąk,
• zimne dłonie (szczególnie w typie żylnym TOS),
• uczucie ciężkości i tępy ból (także w typie żylnym).

Diagnostyka różnicowa

Przed podjęciem działań istotne jest znalezienie prawdziwych przyczyn objawów i wyeliminowanie innych zespołów o podobnym przebiegu, jak np. konflikt dyskowo-korzeniowy w odcinku szyjnym kręgosłupa czy choćby zespół cieśni nadgarstka. Lekarz lub fizjoterapeuta za pomocą testów ocenia, która struktura jest zaburzona i na tej podstawie wprowadza odpowiednie leczenie. Badaniami pomocniczymi w tym wypadku mogą być: RTG, USG, elektromiografia.

Leczenie:

Wczesne leczenie obejmuje przede wszystkim rehabilitację, w skład której wchodzi zarówno fizykoterapia i kinezyterapia, w zależności od rodzaju problemów. Zabiegi fizykoterapii, które mają za zadanie wspomóc drugą część terapii, aby tkanki łatwiej poddawały się leczeniu. Związane jest to z tym, że delikatne struktury, jakimi są naczynia i nerwy, przy długotrwałym unieruchomieniu mogą dawać dużą bolesność przy próbie ich mobilizacji. Ciepło i inne zabiegi powodują większe ukrwienie i uelastycznienie problematycznych struktur. W kolejnym etapie przechodzi się do oceny ruchomości całej obręczy barkowej oraz szyjnego odcinka kręgosłupa i w razie hypomobilności mobilizuje się je poprzez manipulacje lub mobilizacje. Najczęściej dotyczy to pierwszego żebra, odcinka szyjnego, stawu mostkowo-obojczykowego, a także kompleksu ramienno-łopatkowego. Przy nadmiernie napiętych mięśniach wprowadza się techniki tkanek miękkich. W terapii manualnej możemy wymienić takie techniki, jak: masaż głęboki, energizacja mięśni, opracowywanie punktów spustowych czy rozluźnianie mięśniowo-powięziowe. Wybór metody leczenia zależy od stanu pacjenta.