Co to jest rwa kulszowa i jakie są jej przyczyny?
Rwa kulszowa (z łac. ischias) to ból promieniujący od lędźwiowo-krzyżowego odcinka kręgosłupa i pośladka, przez tylną powierzchnię uda i podudzie aż do stopy. Ból występuje w okolicy unerwionej przez nerw kulszowy i mogą mu niekiedy towarzyszyć objawy neurologiczne, takie jak zaburzenia czucia lub osłabienie siły mięśniowej. Objawy wynikają z ucisku lub podrażnienia nerwu kulszowego lub korzeni nerwowych, z których połączenia powstaje nerw. Ból może dotyczyć jednej lub obu nóg i zazwyczaj jest poprzedzony bólem kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego.
Przyczyną rwy kulszowej może być ucisk na korzenie nerwowe w kanale kręgowym przez fragment krążka międzykręgowego.
Do powstania bólu korzeniowego mogą się również przyczynić inne patologie, takie jak zwężenie (stenoza) kanału kręgowego w wyniku procesu zwyrodnieniowego lub w wyniku kręgozmyku (czyli utrwalonego przesunięcia względem siebie trzonów sąsiednich kręgów). Inną przyczyną bólu o zbliżonym do rwy kulszowej charakterze może być zespół mięśnia gruszkowatego, gdy do ucisku na nerw dochodzi w wyniku wzmożonego napięcia mięśnia gruszkowatego pośladka. W rzadkich przypadkach ból korzeniowy może być spowodowany uciskiem korzeni przez guzy nowotworowe lub zmiany ropne w kanale kręgowym.
Jak się objawia rwa kulszowa?
Rwa kulszowa może mieć ostry początek, związany z urazem lub gwałtownym przeciążeniem kręgosłupa, albo może się pojawić jako stopniowo narastający ból, promieniujący do różnych części kończyny dolnej.W zależności od tego, który z korzeni nerwowych został uciśnięty, ból może promieniować do pośladka (najczęściej), tylnej lub bocznej powierzchni uda, podudzia i stopy, sięgając aż do palców. Niekiedy może obejmować tylko część obszaru zaopatrywanego przez korzeń nerwowy, z czasem wędrując od pośladka w kierunku podudzia i stopy lub rzadziej, zmieniając lokalizację w odwrotnym kierunku. Podrażnienie lub ucisk korzenia L5 powoduje promieniowanie bólu do tylno-bocznej powierzchni uda, przedniej powierzchni podudzia, przyśrodkowo-grzbietowej powierzchni stopy, sięgając czasami aż do palucha. Ucisk na korzeń S1 zwykle powoduje ból promieniujący po tylnej powierzchni uda, bocznej powierzchni podudzia i stopy.
Charakterystyczne jest, że nawet niewielkie ruchy kręgosłupa, chodzenie, kaszel czy nawet kichanie powodują nasilenie objawów bólowych. W części przypadków, poza bólem, pojawiają się zaburzenia czucia o charakterze mrowienia lub drętwienia w takiej samej lokalizacji. Może również wystąpić niedoczulica na skórze w obrębie unerwienia podrażnionego korzenia. W niektórych przypadkach bólowi może towarzyszyć osłabienie siły mięśniowej, zwłaszcza w zakresie zginania lub prostowania stopy. Taki niedowład zwykle pojawia się po pewnym czasie od początku trwania bólu i może się wiązać z nasileniem rwy kulszowej lub, w rzadkich przypadkach, z paradoksalnym zmniejszeniem objawów bólowych, gdy dochodzi do znacznego uszkodzenia korzenia nerwowego.
Pilna wizyta u lekarza jest wskazana, jeśli rwie kulszowej towarzyszy osłabienie siły ruchów stopy (brak możliwości zgięcia lub wyprostowania stopy w stawie skokowym), osłabienie siły mięśniowej w innym obszarze kończyny dolnej lub istotne zaburzenia czucia na skórze. Ból kręgosłupa lub rwa kulszowa zwykle utrudniają oddawanie moczu i stolca na drodze odruchowej, jeśli jednak przez kolejne 12 godzin nie udaje się w ogóle oddać moczu, jest to również wskazaniem do pilnej wizyty u lekarza.
Jakie są sposoby leczenia rwy kulszowej?
Podstawą postępowania w rwie kulszowej w okresie ostrego bólu jest leczenie zachowawcze, polegające na czasowym odciążeniu kręgosłupa (jednak unieruchomienie w łóżku nie powinno trwać dłużej niż 4-5 dni), podawaniu leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych (doustnie lub w zastrzyku oraz miejscowo, w postaci żelu lub maści)
Fizykoterapia i rehabilitacja.
Kolejnymi krokami w leczeniu zachowawczym bólu krzyża i rwy kulszowej są fizykoterapia i rehabilitacja. Nie należy opóźniać ich wprowadzenia, gdyż im wcześniej wdroży się odpowiednie ćwiczenia, tym mniejsze jest ryzyko przejścia ostrego bólu w przewlekły zespół bólowy kręgosłupa.
Zabiegi dostępne w gabinecie FizjoMat:
Jeżeli problem bólu pleców dotyczy Ciebie, zapraszamy do gabinetu FizjoMat. Pomożemy zdiagnozować przyczynę bólu i dobierzemy odpowiednie leczenie.