Mięsień dwugłowy uda znajduje się w tylnej części nogi. Dzięki przechodzeniu przez stawy kolanowy i biodrowy odpowiada za wiele istotnych ruchów, m.in. zginanie kolana, przywodzenie oraz rotowanie uda, pochylenie i unoszenie miednicy.
Ból mięśnia dwugłowego uda może oznaczać kilka różnych urazów – od lekkiego stłuczenia, przez naciągnięcie i naderwanie, aż po najtrudniejsze w leczeniu zerwanie. Wszystkie mają jednak podobne przyczyny.
Stłuczony lub naciągnięty mięsień dwugłowy uda będzie dawał łagodniejsze objawy niż naderwany lub zerwany, ale żadnej z tych kontuzji nie warto ignorować. Co powinno obudzić naszą czujność?
Przyczyny zarówno stłuczenia, jak i zerwania mięśnia dwugłowego uda także bywają podobne. Do najczęstszych należą:
Stłuczenie to uszkodzenie przede wszystkim tkanki podskórnej i naczyń krwionośnych. W przypadku silnego stłuczenia urażona może być także warstwa głęboka mięśni. Tę kontuzję najczęściej powoduje upadek lub uderzenie, zwłaszcza w napięty mięsień, dlatego często zdarza się ona osobom uprawiającym sporty kontaktowe, takie jak piłka nożna, piłka ręczna, sporty walki.
Naciągnięcie mięśnia oznacza zerwanie mniej niż 5% jego włókien, co wywołuje stan zapalny. Najczęściej jest spowodowane nagłym ruchem (np. trening bez rozgrzewki) lub przeciążeniem podczas pracy (np. zbyt intensywne ćwiczenia), ale może być także efektem zbyt mocnego rozciągnięcia lub uderzenia w bardzo napięty mięsień.
Jak odróżnić naciągnięty mięsień dwugłowy uda od naderwanego? Podstawową różnicą jest stopień ograniczenia sprawności ruchowej. Po naciągnięciu, choć jest to bardzo bolesne, wciąż jesteśmy w stanie wykonać nawet skomplikowane ruchy, które nie byłyby możliwe z naderwanym mięśniem dwugłowym uda. To jednak bardzo trudne do rozpoznania bez fachowej wiedzy, dlatego ocenę pozostawmy specjalistom.
Naderwanie to przerwanie ponad 5% mikrowłókien mięśnia. Tu także mamy do czynienia z bólem, stanem zapalnym i – większym niż przy naciągnięciu – ograniczeniem zakresu ruchu. Zdarza się w podobnych sytuacjach, jednak przy większym obciążeniu mięśnia, czyli np. podczas intensywnego treningu bez rozgrzewki.
Naderwanie mięśnia dwugłowego uda odróżnia od wcześniejszych kontuzji pojawienie się skurczy mięśnia i wgłębienie w uszkodzonym miejscu (najczęściej na styku mięśnia i ścięgna) przy jednoczesnym zgrubieniu wokół urazu.
Zerwany mięsień dwugłowy uda oznacza natomiast uszkodzenie wszystkich lub niemal wszystkich włókien, a wraz z nimi naczyń krwionośnych i nerwów. W związku z tym pacjent nie ma kontroli nad mięśniem, czuje bardzo silny ból. Zrywaniu mięśnia zazwyczaj towarzyszy też charakterystyczny dźwięk chrupnięcia lub kliknięcia.
Przyczyny urazu są właściwie takie same, jak w przypadku naderwania lub naciągnięcia mięśnia dwugłowego uda, tylko odpowiednio nasilone. Tak ostra kontuzja może być efektem intensywnej aktywności bez rozgrzewki, zwłaszcza wśród osób nieuprawiających regularnie sportu, ale zdarza się także ludziom stosującym środki anaboliczne, które powodują szybki rozrost mięśni.
Mięsień dwugłowy uda – leczenie najczęstszych urazów
Kiedy przytrafi nam się którakolwiek z powyższych kontuzji, bardzo ważne jest szybkie działanie. Natychmiast należy przerwać aktywność i unikać ruchów, które powodują ból. Najlepiej też od razu zastosować pozycję przeciwobrzękową (unieść nogę), by poprawić odpływ krwi, oraz stosować zimne okłady.
W celu diagnozy lekarz może wykonać badanie USG (żeby ocenić rozległość urazu) oraz RTG (żeby wykluczyć złamanie, które może towarzyszyć poważniejszej kontuzji mięśnia).
W trudnych przypadkach zerwania mięśnia dwugłowego uda konieczna może okazać się operacja.
Przy lekkich kontuzjach, takich jak stłuczenie czy naciągnięcie mięśnia dwugłowego uda, leczenie skupia się na odpoczynku, ograniczeniu aktywności oraz farmakoterapii (leki przeciwbólowe i przeciwzapalne).
Leczenie zachowawcze urazów może być wspierane różnymi rodzajami zabiegów fizjoterapeutycznych, m.in.: